Wat volgt is een overzicht van enkele belangrijke dossiers die dit jaar op de agenda stonden -en staan- van BIPAR, de Europese Federatie van verzekeringstussenpersonen waarvan FVF lid is.

Vele van de dossiers waar BIPAR zich mee bezighoudt, vinden hun oorsprong in de grote ambities van de huidige Europese Commissie voor meer duurzaamheid, digitalisering, en - specifiek voor financiële diensten - de totstandkoming van een echte kapitaalmarktenunie. Dit overzicht is verre van exhaustief.

1. Antiwitwas (AML)

Een zeer actueel dossier is het nieuwe pakket wetsvoorstellen van de Commissie in de strijd tegen witwassen en terrorismefinanciering:

• Een Verordening betreffende AML met rechtstreeks toepasselijke regels, onder meer op het gebied van extra “customer due diligence”. Verzekeringstussenpersonen wanneer ze actief zijn in levensverzekeringen en andere investeringsgerelateerde diensten vallen nog steeds binnen het toepassingsgebied van de regels, maar hier bovenop worden nu ook krediettussenpersonen (hypothecair en consumentenkrediet) in het toepassingsgebied opgenomen.
• Een Verordening tot oprichting van een nieuwe onafhankelijke Europees AML/terrorismefinanciering toezichthouder.
• Een zesde Richtlijn betreffende AML met regels inzake nationale toezichthouders en financiële inlichtingeneenheden in de Lidstaten.

De Raad van de EU en het Europees Parlement behandelen deze voorstellen momenteel en BIPAR zal haar standpunten ook in dit dossier aan hen voorleggen.

BIPAR en haar leden vragen onder meer voor een risicogebaseerde en proportionele aanpak, een uitsluiting van het toepassingsgebied voor pure levensverzekeringsproducten en bepaalde soorten levensverzekeringen met kapitaalgaranties, een uitsluiting van het toepassingsgebied voor krediettussenpersonen en tot slot dat KMO-verzekeringstussenpersonen niet verplicht moeten worden om een AML/terrorisme compliance officer aan te stellen.

2.2. Hypothecair krediet

De Europese Commissie heeft op 22 november 2021 een publieke consultatie geopend in het kader van de herziening van de Richtlijn Hypothecair Krediet. De Commissie vraagt standpunten over de werking van en mogelijke verbeteringen aan het bestaande kader. Doel is na te gaan of de huidige regels zijn aangepast aan nieuwe uitdagingen, met name de digitalisering, de noodzaak om de duurzaamheid te vergroten, en de coronacrisis. Ook wordt ernaar gestreefd ervoor te zorgen dat de bestaande regels een hoog niveau van consumentenbescherming blijven garanderen, de doelstellingen van de interne markt bevorderen en bijdragen tot financiële stabiliteit.

Eerder dit jaar publiceerde de Commissie al een evaluatieverslag waarin ze onder meer vaststelde dat het niveau van bescherming nog steeds sterk verschilt omdat de Richtlijn veel opties voor de Lidstaten bevat. De Commissie benadrukte ook dat de regels inzake consumentenbescherming geschikt moeten blijven voor het beoogde doel (marktontwikkelingen, digitalisering, peer-to-peer kredietverstrekking, ...) en stelt vast dat de interne markt voor hypotheken zeer beperkt is, met weinig gegevens over het paspoort van tussenpersonen. De Commissie zou ook graag meer “switching” zien door consumenten van hun hypotheekkrediet.

BIPAR en haar leden, waaronder FVF, zullen een antwoord op de consultatie voorbereiden. Wetgevende voorstellen kunnen ten vroegste tegen eind 2022 verwacht worden. Wetgevende voorstellen kunnen wellicht pas in 2023-2024 verwacht worden.

2.3. EIOPA thematic review m.b.t. bankverzekering

De Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen (EIOPA) werkt sinds vorig jaar aan een “thematic review” waarbij ze kijken naar problemen van consumentenbescherming (belangenconflicten, agressieve verkooptechnieken, hoge commissies, prijs-kwaliteit…) met betrekking tot schuldsaldoverzekeringen en andere kredietbeschermingsverzekeringen die via banken worden verkocht.

BIPAR en BIPAR’s Directeurenoverleg, waar FVF aan deelneemt, heeft de gelegenheid gehad de BIPAR visie met EIOPA te bespreken en heeft daarbij gewezen op problemen met cross-selling en op de noodzaak voor de consument om zijn/haar verzekeringsproduct(en) te kunnen kiezen/switchen zonder de gunstige rentevoet te verliezen.

Het EIOPA rapport zou tegen eind 2021 afgewerkt moeten zijn en er volgt een webinar begin 2022 waar EIOPA haar bevindingen aan de stakeholders, waaronder BIPAR, zal toelichten.

2. Krediet

BIPAR volgt de kredietgerelateerde dossiers vermits verschillende BIPAR-leden ook tussenpersonen vertegenwoordigen die tevens actief zijn als krediettussenpersoon (en sommige leden vertegenwoordigen enkel krediettussenpersonen).

2.1. Consumentenkrediet

Europa is bezig met verscheidene herzieningen in de kredietbranche, eerst en vooral het recente voorstel tot herziening van de consumentenkrediet Richtlijn.

Dit voorstel is bijzonder interessant omdat het concepten overneemt van wetteksten zoals de hypothecair krediet Richtlijn en de IDD, maar ook nieuwe ideeën invoert die op hun beurt als inspiratiebron voor latere voorstellen kunnen dienen.

Het nieuwe Commissievoorstel voorziet in vergelijking met de bestaande Richtlijn in:

• Een breder toepassingsgebied van de Richtlijn (crowdfunding, kredieten onder de 200 €, ...);
• Gedetailleerdere (precontractuele) informatievereisten;
• Nieuwe regels inzake cross selling met een verbod op koppelverkoop (“tying”) (maar afwijkingen voor koppeling aan een verzekeringsproduct en met een volgens BIPAR verbeterde versie van de oplossing van de hypotheek-Richtlijn);
• Nieuwe regels voor advies en voor het gebruik van "onafhankelijk advies" of "onafhankelijk adviseur”;
• Plafonds voor één of meer van de volgende elementen: rentevoet, jaarlijks kostenpercentage, totale kosten van het krediet voor de consument;
• Aanvullende gedragsregels en kennis- en bekwaamheidsvereisten voor tussenpersonen;
• Expliciete verwijzing dat de lidstaten zorgen voor toelating, registratie en toezicht voor kredietgevers, tussenpersonen en aanbieders van crowdfunding.

BIPAR en de “BIPAR werkgroep krediet”, waarvan FVF een actief lid is, zijn momenteel in contact met vertegenwoordigers van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie om BIPAR’s bemerkingen en voorstellen tot aanpassing van de tekst over te maken.

Deze hebben voornamelijk betrekking tot gelijke concurrentievoorwaarden voor tussenpersonen (vergoeding, advies, bemiddeling als nevenactiviteit, ...), de voorgestelde plafonds waar BIPAR geen voorstander van is, cross-selling, het gebrek van toegang tot kredietgegevensbanken voor tussenpersonen en de overvloed aan precontractuele/algemene informatie.

2.2. Hypothecair krediet

De Europese Commissie heeft op 22 november 2021 een publieke consultatie geopend in het kader van de herziening van de Richtlijn Hypothecair Krediet. De Commissie vraagt standpunten over de werking van en mogelijke verbeteringen aan het bestaande kader. Doel is na te gaan of de huidige regels zijn aangepast aan nieuwe uitdagingen, met name de digitalisering, de noodzaak om de duurzaamheid te vergroten, en de coronacrisis. Ook wordt ernaar gestreefd ervoor te zorgen dat de bestaande regels een hoog niveau van consumentenbescherming blijven garanderen, de doelstellingen van de interne markt bevorderen en bijdragen tot financiële stabiliteit.

Eerder dit jaar publiceerde de Commissie al een evaluatieverslag waarin ze onder meer vaststelde dat het niveau van bescherming nog steeds sterk verschilt omdat de Richtlijn veel opties voor de Lidstaten bevat. De Commissie benadrukte ook dat de regels inzake consumentenbescherming geschikt moeten blijven voor het beoogde doel (marktontwikkelingen, digitalisering, peer-to-peer kredietverstrekking, ...) en stelt vast dat de interne markt voor hypotheken zeer beperkt is, met weinig gegevens over het paspoort van tussenpersonen. De Commissie zou ook graag meer “switching” zien door consumenten van hun hypotheekkrediet.

BIPAR en haar leden, waaronder FVF, zullen een antwoord op de consultatie voorbereiden. Wetgevende voorstellen kunnen ten vroegste tegen eind 2022 verwacht worden. Wetgevende voorstellen kunnen wellicht pas in 2023-2024 verwacht worden.

2.3. EIOPA thematic review m.b.t. bankverzekering

De Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen (EIOPA) werkt sinds vorig jaar aan een “thematic review” waarbij ze kijken naar problemen van consumentenbescherming (belangenconflicten, agressieve verkooptechnieken, hoge commissies, prijs-kwaliteit…) met betrekking tot schuldsaldoverzekeringen en andere kredietbeschermingsverzekeringen die via banken worden verkocht.

BIPAR en BIPAR’s Directeurenoverleg, waar FVF aan deelneemt, heeft de gelegenheid gehad de BIPAR visie met EIOPA te bespreken en heeft daarbij gewezen op problemen met cross-selling en op de noodzaak voor de consument om zijn/haar verzekeringsproduct(en) te kunnen kiezen/switchen zonder de gunstige rentevoet te verliezen.

Het EIOPA rapport zou tegen eind 2021 afgewerkt moeten zijn en er volgt een webinar begin 2022 waar EIOPA haar bevindingen aan de stakeholders, waaronder BIPAR, zal toelichten.

3. Kapitaalmarktenunie

De kapitaalmarktenunie (KMU) is een Europees plan om een interne markt voor kapitaal tot stand te brengen. In september 2020 publiceerde de Commissie een nieuw KMU actieplan om volgende drie doelstellingen te verwezenlijken:

• Een groen, digitaal, inclusief en veerkrachtig economisch (Covid-19) herstel ondersteunen -met extra aandacht voor KMO's;
• De EU tot een nog veiligere plaats maken om te sparen en op lange termijn te beleggen;
• De nationale kapitaalmarkten integreren in een echte eengemaakte markt.

4. Strategie retailbeleggingen

Een van de geplande acties in het 2020 KMU actieplan is de “strategie retailbeleggingen”, die de Europese Commissie wellicht eind 2022 zal voorstellen. Deze strategie moet ervoor zorgen dat retailbeleggers ten volle hun voordeel kunnen doen met kapitaalmarkten en dat de regels coherent zijn tussen de verschillende wetgevingsinstrumenten.

De Commissie vindt dat een individuele belegger onder meer zou moeten kunnen rekenen op neutraal advies en een eerlijke behandeling, op open markten met een breed scala concurrerende en kostenefficiënte financiële diensten en producten, en op transparante, vergelijkbare en begrijpelijke productinformatie. De Commissie wil de toepasselijke regels op het gebied van inducements en informatieverstrekking doorlichten en, waar nodig, voorstellen doen om het bestaande wetgevingskader voor retailbeleggers te wijzigen. De Commissie wil tevens het niveau van de beroepskwalificaties voor adviseurs in de EU proberen te verbeteren en de haalbaarheid onderzoeken van de invoering van een pan-Europees label voor financiële adviseurs.

Deze strategie zal implicaties hebben op bestaande Richtlijnen en Verordeningen zoals de IDD, MiFID II, PRIIPs, ... De reeds geplande herzieningen van deze wetgevingsinstrumenten zal nu samen bekeken worden in het kader van de strategie.

De Commissie is volop bezig met de voorbereiding van haar strategie en BIPAR heeft reeds input geleverd voor de gerelateerde studie over inducements, advies en informatieverstrekking die de Commissie begin volgend jaar zal publiceren.

BIPAR heeft tevens geantwoord op de brede Commissie consultatie op de strategie retailbeleggingen en bereidt momenteel input voor voor de consultaties van de drie Europese toezichthouders (EIOPA, ESMA en EBA) die hun adviezen voor de Commissie voorbereiden voor de strategie. Dit betreft adviezen over:

• IDD (IBIPs) - we verwachten dat EIOPA begin 2022 stakeholders zal consulteren over haar ontwerpadvies onder andere met betrekking tot inducements, informatieverstrekking, verlangens en behoeften en geschiktheid, ...
• MiFID II - ESMA consulteert tot begin januari met een focus op digitalisering en informatieverstrekking. Dit advies is beknopter vermits ESMA reeds begin april 2020 haar advies aan de Commissie publiceerde in het kader van de MiFID II review met betrekking tot inducements en kosten. Ter herinnering, ESMA vroeg toen niet voor een volledig verbod op inducements onder MiFID II. Wel vroeg ESMA de Commissie na te gaan welke gevolgen de inducementsregeling van MiFID II gehad heeft voor de distributie van retailbeleggingsproducten in de Unie, welke gevolgen een verbod op inducements zou hebben voor de verschillende distributiemodellen en welke maatregelen ongewenste gevolgen van een verbod op inducements kunnen beperken.
• PRIIPs - EIOPA, ESMA en EBA zijn hiervoor alle drie bevoegd en consulteren tot midden december samen ter voorbereiding van hun advies. Dit is een brede consultatie over het gebruik van het essentiële-informatiedocument (KID) in de praktijk, over de begrijpelijkheidswaarschuwing in de KID, of de Verordening aangepast is aan de digitale wereld, of het toepassingsgebied van PRIIPs moet uitgebreid worden, ...

BIPAR bereidt samen met haar leden antwoorden voor op de respectievelijke consultaties en benadrukt hierbij steeds dat het bestaande wetgevingskader volstaat om retailbeleggers te beschermen en weerbaar te maken; dat er nood is aan stabiliteit in de regelgeving, behoefte aan keuzevrijheid inzake beloning/inducements/advies. BIPAR pleit ook voor gelijke concurrentievoorwaarden.

5. IDD

De huidige focus op de strategie retailbeleggingen voert er tevens toe dat de geplande herziening van de IDD er wellicht anders zal uitzien dat initieel verwacht. De strategie retailbeleggingen zal het gedeelte met betrekking tot "IBIP's" (verzekeringen met een beleggingscomponent) omvatten, terwijl de herziening van het algemene gedeelte van de IDD (niet-leven, puur leven) uitgesteld wordt tot latere datum, mogelijk naar het mandaat van de volgende Europese Commissie (2024-2029).

Wel verwachten we binnenkort het EIOPA rapport met betrekking tot de toepassing van de IDD, rapport waarvoor BIPAR zijn input reeds indiende bij EIOPA.

Begin 2022 verwachten we ook nog dat de Commissie haar rapport over het toepassingsgebied van de IDD publiceert. Ook zal in 2022 de “duurzaamheids”-test worden ingevoerd in de wetgeving. Daar komen we binnenkort uitgebreider op terug.

6. DORA

Het Commissievoorstel met betrekking tot de digitale operationele veerkracht voor de financiële sector (DORA) stelt dat alle bedrijven strikte gemeenschappelijke normen moeten naleven om ervoor te zorgen dat ze bestand zijn tegen ICT-gerelateerde bedreigingen.

Verzekeraars en verzekeringstussenpersonen vallen onder het toepassingsgebied van het voorstel van de Commissie en moeten onder meer zorgen voor: een specifiek ICT-risicobeheerkader, geharmoniseerde rapporteren van grote ICT-gerelateerde incidente, testen van de digitale operationele veerkracht, beheer door financiële entiteiten van ICT- derdenrisico’s, informatie-uitwisseling tussen financiële entiteiten.

BIPAR en haar leden pleiten voor meer proportionaliteit in het voorstel, en met name voor een uitsluiting van het toepassingsgebied van KMO tussenpersonen.

BIPAR’s positie is weerspiegeld in het huidige standpunt van de Raad van de EU: die stelt momenteel dat micro- en kleine verzekeringstussenpersonen van DORA moeten worden uitgesloten.

In het Europees Parlement is de stemming door de bevoegde parlementaire commissie voorzien voor 1 december. Verschillende parlementsleden ondersteunen BIPAR’s visie en het is bijgevolg goed mogelijk dat de parlementsleden akkoord gaan dat micro en KMO ondernemingen worden uitgesloten, tenzij ze exclusief gebruik maken van georganiseerde geautomatiseerde verkoopsystemen.

Wie is BIPAR?

BIPAR (www.bipar.eu) is de Europese Federatie van Verzekeringstussenpersonen. Zij groepeert 48 nationale beroepsverenigingen in 30 landen, waaronder FVF. Via haar nationale beroepsverenigingen vertegenwoordigt BIPAR de belangen van verzekeringsagenten en -makelaars en financiële tussenpersonen bij de Europese autoriteiten.

De belangrijkste taak van BIPAR is het bevorderen van een Europees regelgevingskader waarin tussenpersonen kunnen floreren en dat tegelijkertijd eerlijke concurrentie, een adequaat niveau van consumentenbescherming en een gezonde verzekeringsmarkt waarborgt.